Bacteria in and on your body

(With thanks to Alfonso Jiménez-Sánchez for the article "ADN libre" in his blog "La Ciencia también es Cultura" and to Hans Bergmans, whose comments and corrections I gratefully incorporated)

Many different bacteria (microorganisms) inhabit all those parts of the human body that are in frequent contact with the outside world. Under certain health conditions some bacteria (so-called pathogens) can cause illnesses, but most of the time they live with us in harmony, providing functions that are vital for our survival (like food digestion and breaking down poisons).

Studies have estimated that there are about 10 bacteria for every human cell in our body. But how many cells do we have? This is difficult to determine. If our body would contain 10 trillion cells (10 x 10¹²) the weight of 100 trillion bacteria (average weight = 5 x 10^-12 gram) would be 500 gram or half a kilogram. There are also estimates that the total weight of bacteria in and on the body of an adult person amounts to 1 to 3 kg.

 

A bacterium from our gut, like Escherichia coli, can have many different sizes and shapes. These bacteria can weigh between 0.5 to 10 x 10^-12 gram depending on their growth condition.

Previously a few hundred bacterial species were isolated from the human body. In 2012, researchers from the "Human Microbiome Project" published reports describing 10,000 species in our body, based on analysis of  their DNA. The vast majority of these species have not yet been cultured. Taken together their DNA codes for some 8 million unique proteins, that is 360 times the number of proteins coded by our own DNA. Many of those proteins help us to digest and absorb the food we are eating. But, in addition, the bacteria produce compounds like vitamins that our genes cannot produce (genes are "instruction manuals" present in every single cell of our body; they direct the building of proteins, the "machines" that make our body function).

When we eat our food consisting of plant and animal tissue, we eat cells that contain DNA. This DNA is broken down into small fragments. According to a recent study (Spisák and others, July 2013) some of these fragments can contain genes and can end up in our blood stream (see also Alfonso Jiménez Sánchez, who pointed out this article to me in his article "ADN libre").

The article of Spisák in PLOS ONE (July, 2013)

How should we read such a difficult, technical article? Either, as a human being with deep-seated fears for the uncertainties life brings us, or, as a skeptic who accepts the uncertainties of life, but does not immediately accept the remarkable results in this article?

The first category is well supplied by, for instance, anti-GMO web sites (links 1 and 2) like ISIS (Institute of Science In Society), in which "the hazards of GM and other unknown nucleic acids introduced into the human food chain by GMOs" are emphasized. The second category is supplied, for instance, by a pro-GMO blog "The skeptical Raptor", in which it is pointed out that this mystery has not yet been confirmed by an independent study and that, if it is confirmed, it must always have been so. (See also "The Conversation".)

There is a strange tendency amongst critics of genetic engineering, to assume that the DNA that has been added or changed in a transgenic organism (GMO) has a special status amongst the vastly larger amount of DNA that is naturally present in the organism. The transgenes do not differ in physical and chemical properties from the DNA of other organisms. It is likely that fragments of DNA of any organism that we eat will find its way into our body. In fact, during millions of years of evolution we have developed as organisms that, for our maintenance and multiplication, have to rely on eating other organisms, and thus on eating their DNA. Vast amounts of DNA have entered our system, but there has never been any evidence that this DNA is doing something wrong. No form of cancer has been identified that results from the plant or animal DNA we are eating. Why would the transgenic DNA in a trangenic organism then behave differently?

This last question will certainly not take away the anxiety in people who do not like to live with uncertainties.

Angst voor veranderen of "Zwarte Piet verbied je niet"

Rond 1975 kwamen vele Afro-Surinamers naar Nederland. Nadat zij zo'n twintig jaar later redelijk goed geintegreerd waren en toegang hadden gekregen tot overheid en politiek, begonnen zij aandacht te vragen voor hun slavernijverleden (Zie het boekje: "Meerstemmig Verleden", Paul Knevel, Sara Polak, Sara Tilstra (red.), KIT Publishers, Amsterdam, 2011).

Internationaal werd de slavernij veroordeeld als een misdaad tegen de mensheid en de Nederlandse overheid heeft dan ook "zijn diepe spijt geuit over slavernij en slavenhandel". Maar zo'n erkenning heeft weinig zin als het niet breed gedragen wordt door de witte gemeenschap.

Nu, weer twintig jaar later, zoeken nazaten van de slavernij nog steeds naar hun identiteit en voelen zij nog steeds geen erkenning voor hun slavernijverleden. Daarom vragen zij aandacht voor hun slavernijtrauma, echt of ingebeeld, waarbij het Sinterklaasfeest een handvat vormt. Maar als je "Trots Op Nederland" bent, vind je het ónzin om óns Sinterklaasfeest ter discussie te stellen! Nietwaar?

Sinterklaas-optocht in de Peperstraat in Naarden-Vesting

Wat zijn we vorig jaar geschrokken van de suggestie dat de VN onze Sinterklaas-viering zou gaan onderzoeken op racisme! Het bericht gaf aanleiding tot stukken in de (Volks-)krant over de vlekkeloze herkomst van Zwarte Piet, die immers niets met slavernij te maken heeft. En tot discussies op TV over wiens probleem het nu eigenlijk was als iemand zich door Zwarte Piet gekwetst voelde: dat van de witte Sinterklaas-vierders of van de donkere nazaten van de slavernij.

Onze (donkere) zoon is voor de Naardense Stichting "Burgerzin" meer dan 20 keer als Zwarte Piet met Sinterklaas meegereisd vanaf de brug over de Muider Trekvaart naar de haven in Naarden-Vesting. Hij werd eerst zwart en zo'n tien jaar geleden bruin geschminkt, waardoor we hem nauwelijks herkenden als hij in de optocht door de Peperstraat danste en zijn pepernoten vooral op ons mikte.

Wie van ons is er wel eens gediscrimineerd en hoe voelt dat? Op vakantie in Curacao liepen we met onze zoon door de drukste winkelstraat van Willemstad. Hij moest nog iets kopen, terwijl wij wat snoep gingen halen in een drogisterij. Daar werden we net iets te lang níet bediend. Tenslotte kregen we het gevraagde in een zakje toegeschoven door een donkere vrouw die met een collega door bleef praten terwijl zij, zonder ons aan te kijken, haar hand ophield om het geld in ontvangst te nemen. Buitengekomen vertelde ik mijn zoon wat ons overkomen was. "Nu weet je ook eens hoe het voelt",  antwoordde hij.

Hoe vaak had hij het gevoeld? Als ik dat al niet van mijn eigen zoon weet, hoe kan ik inschatten hoe bijvoorbeeld de Amsterdamse Afro-Surinamers zich voelen als ze de traditionele strapatsen van Zwarte Piet zien?

Goed, als zoveel mensen zich gediscrimineerd voelen en als we het verleden van deze minderheid kunnen erkennen door van Zwarte Piet bijvoorbeeld een Gekleurde Piet te maken, laten we dat dan doen. We zijn toch flexibel? De "zak en de roe" hebben we toch óók al aangepast? Het zal de kinderen een zorg zijn en het is een oefening in de erkenning van de gevoelens van een minderheid.

In Suriname hebben de jongeren die geboren zijn na de onafhankelijkheid van 1975 het Sinterklaasfeest niet echt leren kennen. Veel oudere Surinamers echter sympathiseren met de "Euro-Suri's" in Nederland die gekant zijn tegen Zwarte Piet. Waarom? Ik denk dat ook zij voelen dat met een verandering van de traditionele Zwarte Piet, een zgn. make-over, erkenning gegeven wordt aan het slavenverleden van de Surinamers in Nederland. Met zo'n erkenning, breed gedragen door de Sinterklaasviering, bereiken we meer dan er voortdurend op te wijzen dat we geen rassen mogen discrimineren.

Het Sinterklaasfeest is geen Kerstviering!

Laten we ons daarna concentreren op het Sinterklaasfeest en ervoor zorgen dat deze viering niet verdrongen wordt door de Kerstman, voor wie etalages, huizen en tuinen steeds vaker worden versierd nog vóór de intocht van de Sint. Het belang van het Sinterklaasfeest is heel groot: het leert gelovige kinderen, na een aantal jaren, op ludieke wijze dat de Goedheiligman niet bestaat! Dat is een uniek leerproces en het zou een goede zaak zijn als het bij meer "geloven" zou kunnen worden toegepast.

(Met dank aan mijn Surinaamse gastheer Dennis Ch.a.F. voor zijn informatie over Suriname)