Rond 1975 kwamen vele Afro-Surinamers naar Nederland.
Nadat zij zo'n twintig jaar later redelijk goed geintegreerd waren en toegang hadden gekregen tot overheid en politiek, begonnen zij aandacht te vragen voor
hun slavernijverleden (Zie het boekje: "Meerstemmig Verleden", Paul
Knevel, Sara Polak, Sara Tilstra (red.),
KIT Publishers, Amsterdam, 2011).
Internationaal werd de slavernij veroordeeld als een
misdaad tegen de mensheid en de Nederlandse overheid heeft dan ook "zijn
diepe spijt geuit over slavernij en slavenhandel". Maar zo'n erkenning
heeft weinig zin als het niet breed gedragen wordt door de witte gemeenschap.
Nu, weer twintig jaar later, zoeken nazaten van de
slavernij nog steeds naar hun identiteit en voelen zij nog steeds geen
erkenning voor hun slavernijverleden. Daarom vragen zij aandacht
voor hun slavernijtrauma, echt of ingebeeld, waarbij het Sinterklaasfeest een
handvat vormt. Maar als je "Trots Op Nederland" bent, vind je het
ónzin om óns Sinterklaasfeest ter discussie te stellen! Nietwaar?
Sinterklaas-optocht
in de Peperstraat in Naarden-Vesting
Wat zijn we vorig jaar geschrokken van de suggestie
dat de VN onze Sinterklaas-viering zou gaan onderzoeken op racisme! Het bericht
gaf aanleiding tot stukken in de (Volks-)krant over de vlekkeloze herkomst van
Zwarte Piet, die immers niets met slavernij te maken heeft. En tot discussies op TV
over wiens probleem het nu eigenlijk was als iemand zich door Zwarte Piet gekwetst voelde: dat van de witte Sinterklaas-vierders of van de
donkere nazaten van de slavernij.
Onze
(donkere) zoon is voor de Naardense Stichting "Burgerzin" meer dan 20
keer als Zwarte Piet met Sinterklaas meegereisd vanaf de brug over de Muider
Trekvaart naar de haven in Naarden-Vesting. Hij werd eerst zwart en zo'n tien jaar
geleden bruin geschminkt, waardoor we hem nauwelijks herkenden als hij in de
optocht door de Peperstraat danste en zijn pepernoten vooral op ons mikte.
Wie
van ons is er wel eens gediscrimineerd en hoe voelt dat? Op vakantie in Curacao
liepen we met onze zoon door de drukste winkelstraat van Willemstad. Hij moest
nog iets kopen, terwijl wij wat snoep gingen halen in een drogisterij. Daar
werden we net iets te lang níet bediend. Tenslotte kregen we het gevraagde in
een zakje toegeschoven door een donkere vrouw die met een collega door bleef
praten terwijl zij, zonder ons aan te kijken, haar hand ophield om het geld in
ontvangst te nemen. Buitengekomen vertelde ik mijn zoon wat ons overkomen was.
"Nu weet je ook eens hoe het voelt", antwoordde hij.
Hoe
vaak had hij het gevoeld? Als ik dat al niet van mijn eigen zoon weet, hoe kan
ik inschatten hoe bijvoorbeeld de Amsterdamse Afro-Surinamers zich voelen als
ze de traditionele strapatsen van Zwarte Piet zien?
Goed,
als zoveel mensen zich gediscrimineerd voelen en als we het verleden van deze
minderheid kunnen erkennen door van Zwarte Piet bijvoorbeeld een Gekleurde Piet
te maken, laten we dat dan doen. We zijn toch flexibel? De "zak en de
roe" hebben we toch óók al aangepast? Het zal de kinderen een zorg zijn en
het is een oefening in de erkenning van de gevoelens van een minderheid.
In
Suriname hebben de jongeren die geboren zijn na de onafhankelijkheid van 1975
het Sinterklaasfeest niet echt leren kennen. Veel oudere Surinamers echter
sympathiseren met de "Euro-Suri's" in Nederland die gekant zijn tegen
Zwarte Piet. Waarom? Ik denk dat ook zij voelen dat met een verandering van de
traditionele Zwarte Piet, een zgn. make-over,
erkenning gegeven wordt aan het slavenverleden van de Surinamers in Nederland.
Met zo'n erkenning, breed gedragen door de Sinterklaasviering, bereiken we meer
dan er voortdurend op te wijzen dat we geen rassen mogen discrimineren.
Het Sinterklaasfeest is geen Kerstviering!
Laten
we ons daarna concentreren op het Sinterklaasfeest en ervoor zorgen dat deze
viering niet verdrongen wordt door de Kerstman, voor wie etalages, huizen en
tuinen steeds vaker worden versierd nog vóór de intocht van de Sint. Het belang
van het Sinterklaasfeest is heel groot: het leert gelovige
kinderen, na een aantal jaren, op ludieke wijze dat de Goedheiligman niet bestaat! Dat is een uniek
leerproces en het zou een goede zaak zijn als het bij meer "geloven"
zou kunnen worden toegepast.
(Met dank aan mijn
Surinaamse gastheer Dennis Ch.a.F. voor zijn informatie over Suriname)
